UNESCO Yolunda Ankara’da Her Şey Var Sahibi Eksik
11.05.2016

Atılım Üniversitesi tarafından 9 Mayıs 2016 tarihinde Ankara’nın Cumhuriyet Dönemine ait önemli mimari eserlerinden birisi olan Ankara Palas Devlet Konukevinde düzenlenen “UNESCO Yolunda Ankara Kentinin Kültürel Değeri ve Kimliği” Başlıklı etkinlik yoğun katılıma sahne oldu. Farklı kamu kurumlarından birçok üst düzey bürokratın, meslek odası temsilcilerinin, sivil toplum örgütlerinin ve Ankaralıların katıldığı, bu konuda ilk olarak düzenlenen toplantıya yaklaşık 200 kişilik bir katılım gerçekleşti. Katılımcıların genel olarak böyle bir konunun ele alınmasından memnuniyetlerini ifade ettikleri toplantıda UNESCO Dünya Miras Alanlığının anlamı ve süreci ile Ankara Kentinin eski çağlardan bu yana dünya mirası açısından önem taşıyan değerleri ortaya kondu.

Etkinlik Ankaralılar Kulübü Derneği Başkanı Metin Özarslan, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Başkanı Tezcan Karakuş Candan ve Atılım Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İsmail Bircan’ın açılış konuşmalarıyla başladı. Metin Özarslan, Ankara’da bulunan kent yöneticilerinin Ankara’nın tarihsel birikimine, somut ve somut olmayan kültürel mirasına yeterince ilgi göstermediklerini vurguladı. Dört büyük medeniyete başkentlik yapmış bulunan Ankara Kentinin Dünya Mirası olmaya fazlasıyla layık olduğunu belirten Özarslan, bu konuda vakit kaybedilmeden çalışmalara başlanması gerektiğini vurguladı. Ardından söz alan Tezcan Karakuş Candan, toplantının öneminden bahsettikten sonra kendilerinin de AOÇ ve Saraçoğlu Mahallesi için UNESCO başvurusu için Kültür ve Turizm Bakanlığı üzerinden bir sonuç alamadıklarını bu sebeple bireysel ve sivil toplum örgütleri üzerinden başvuru yollarını zorladıklarını hatırlattı. Bu sebeple yapılan bu toplantı gibi süreçlerin çok daha önemli hale geldiğini ifade etti. Son olarak söz alan Prof. Dr. İsmail Bircan, Atılım Üniversitesinin yirminci kuruluş yılını idrak ettiği bu yılda bu tür etkinliklerle içinde bulunduğu Başkent Ankara’nın bir üniversitesi olma misyonunu yerine getirdiğini söyledi. UNESCO Dünya Miras Komitesinin bu yıl İstanbul’da toplanmasının da önemli bir fırsat olduğunu vurgulayan Bircan, Ankara’nın vakit kaybetmeden bu alanda çalışmaları hızlandırmasının önemini belirtti.

Açılış konuşmalarının ardından Etkinliğin en önemli kısmını oluşturan Panele geçildi. Panelin moderatörü ve Etkinliğin fikir babası olan Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin, panelin başlangıcında bu etkinliğe gelene kadar geçirilen süreci özetledi. Atılım Üniversitesinin 2010 yılında Ankara Kalkınma Ajansı ile birlikte Ankara Kentinin Dünya Miras Alanlığına Önerilmesi Fizibilite çalışmasını gerçekleştirdiğini, bu çalışmada bu konuda Ankara’nın izlemesi gereken yol haritasının önerildiğini ifade eden Şahin, sonrasında Ankara’da bu konuda bir sahiplik sorunu ortaya çıktığını, resmi muhataplar olan yerel yönetimlerin bu konuda sorumluluk üstlenmediklerini hatırlattı. Geçen süre zarfından başta Efes Antik Kentinin Dünya Miras Listesine girmesi olmak üzere Türkiye’de bu anlamda yapılan çalışmalara önemli katkıları olan Şahin, Ankara’nın bu anlamdaki durumunu tekrar gündeme taşımak ve bir tartışma başlatmak için bu etkinliğin düzenlendiğini vurguladı.

İlk Panelist olan, Mudurnu Alan Başkanı ve koruma plancısı Dr. Ege Yıldırım, UNESCO Dünya Miras Alanlığı sürecini ayrıntısıyla anlattı. Bir yerin Dünya Miras Listesine girmesinin doğru adaylığın belirlenmesinden başlayan, yoğun çaba gerektiren stratejik tercihler yapılması gereken bir süreç olduğunu vurguladı. Ardından söz alan Prof. Dr. Mehmet Tuncer, Ankara Kentinin antik çağlardan bu yana yerleşim yeri olan katmanlı bir şehir olduğunu, başta August Tapınağı ve Hanlar Bölgesi gibi çok önemli değerlerinin bulunduğunu ve bu alanların Dünya Miras Listesi için düşünülebileceğini, ancak, bu alanların gerektiği gibi korunmamasının ve Ankara’nın bir koruma planının bulunmamasının önemli bir risk oluşturduğunu vurguladı. Üçüncü konuşmacı olan Dr. Açalya Alpan konuya kentsel tasarım açısından yaklaştı. Ankara’nın tarihsel değerlerinin tek bir döneme ait ya da tekil olarak değil bütünsel olarak ele alınmasının önemini vurgulayan Alpan, farklı ülkelerden örnekler vererek koruma yaklaşımlarının dünya miras alanlığındaki önemine işaret etti. Daha sonra söz alan ODTÜ Öğretim üyesi Prof. Dr. Elvan Altan ise Ankara’nın modern dönemi mimari mirasını ayrıntısıyla ortaya koydu. Konuşmasına modern mimari mirasın önemine ve korunması gerekliliğine değinerek başlayan Altan, Ankara’nın cumhuriyet dönemi yapılarının bir mimarlık müzesi konumunda olduğunu ve UNESCO için çok önemli değerleri barındırdığını hatırlattı. Son konuşmacı olan Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nuray Bayraktar ise gerçekleştirmiş oldukları TUBİTAK Projesinden hareketle Ankara’nın 1980 yılına kadar olan sivil mimarlık eserlerinin değeri konusunda detaylı bir sunum gerçekleştirdi. Sunumunda Ankara’nın önemli mimarlık birikimini gözler önüne serdi.

Panel devam ederken Prof. Dr. İsmail Bircan ve Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin TRT Kent Radyosunun canlı yayınına katılarak etkinlikle ilgili bilgi verdiler. Panelin ardından salondaki tüm katılımcıların görüşlerinin alınması için Forum kısmına geçildi. Forumda katılımcılar, Ankara’nın UNESCO Dünya Miras Listesi adaylığı için August Tapınağından Cumhuriyet Dönemi Ankara’sına kadar çok çeşitli adaylık önerilerinde bulundular, adaylık süreci için yol haritasını tartıştılar. Forumda özellikle Ankara ve UNESCO Dünya Miras Listesi adaylığı konusunda başta Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Valiliği ve Ankara Büyükşehir Belediyesinin süreci sahiplenmediği vurgulandı, bu anlamda çabaların yoğunlaştırılarak sürdürülmesinin öneminden bahsedildi.

Etkinliğin kapanışında Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin bu etkinliğin bir başlangıç olduğunu, etkinliğin ardından bir bildirgenin formüle edileceğini, bu bildirgenin tüm paydaşlarla paylaşılacağını ve bu sürece ilişkin takibin gerçekleştirileceğini belirtti. Etkinlikte öne çıkan başlıklar şu şekilde ifade edilebilir:

  • Ankara Kenti katmanlı bir kent olarak, tarihsel süreci bütünsel olarak korunması gereken bir kenttir. Ankara’nın UNESCO adaylığı oluşturulurken bu durum dikkate alınmalıdır.
  • Ankara Kenti UNESCO Dünya Miras Alanlığı kapsamında değerlendirilebilecek birçok değere sahiptir. Ancak, yapılan müdahaleler bu değerlerin adaylık ihtimalini düşürmektedir.
  • UNESCO Dünya Miras Alanlığı her şeyden önce bir kurumsal sahiplenme gerektirir. Ankara Kentinin kurumsal paydaşlarının bir an önce bu konuda harekete geçmeleri gerekir.
  • Bu yıl Dünya Miras Komitesi toplantısının İstanbul’da yapılacağı unutulmadan, Ankara için çabalar yoğunlaştırılarak sürdürülmelidir.
  • Ankara’nın tarihi dokusu için koruma planı ve yönetim planı gibi temel çalışmalar vakit kaybedilmeden tamamlanmalıdır. Bu çalışmaların tamamlanması UNESCO Dünya Miras Alanlığı sürecinin temelini oluşturmaktadır.

Etkinliğe ilişkin video görüntülerine Atılım Üniversitesi Kütüphanesinin kurumsal arşivinin bulunduğu http://kurumsal.library.atilim.edu.tr/ linki yoluyla internet üzerinden de erişilebilecek.