Yrd. Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin’e Uluslararası Ödül
02.06.2013

Son yılların en önemli gündem maddelerinden birisini kentsel dönüşüm projeleri oluşturuyor. Kentsel dönüşüm projelerinin sayısında çok ciddi bir artış var. Ancak, bu artışa paralel olarak kentsel dönüşüme karşı tepki ve eleştiriler de çığ gibi büyüyor. Bu tepkilerin sebeplerinin başında gerçekleştirilmiş olan kentsel dönüşüm projelerinin sonuçları bulunuyor. Depreme karşı önlem alınması, kentlerde yaşam kalitesinin arttırılması gibi sebeplerle kentsel dönüşümün gerekli olduğu kabul edilse de gerçekleştirilen kentsel dönüşüm projelerinin birbirlerine benzemesi sorun yaratıyor. Türkiye’nin dört bir yanında kentsel dönüşümle oluşan yeni sitelerde hepsi birbirlerine benzeyen yapı ve bloklar, kentin siluetini etkileyen mimari yaklaşımlar, sosyal sorunlar, kimliksiz ve kişiliksiz bir yapılaşma tekrarlanıyor. Bu durum “acaba kentsel dönüşümün basmakalıp olmayan, aynı sorunları tekrar edip durmayan başka ve insanca yolları yok mu” şeklinde soruların dile getirilmesine sebep oluyor.

Geçtiğimiz aylarda bu soruya yanıt bulmak amacıyla uluslararası bir yarışma açıldı. Bu yıl Eylül Ayında ikincisi Antalya’da düzenlenecek olan “2. Uluslar arası Mimarlık Bienali” kapsamında açılan uluslar arası yarışmada “Şablonlaşmayan Bir Kentsel Dönüşüm Mümkün mü?” sorusu soruldu. Her yıl binlerce mimar, şehir plancısı ve tasarımcının bir araya geldiği Mimarlık Bienali kapsamındaki bu yarışmada yerli ve yabancı jüri üyeleri başvuran projeleri değerlendirdi. Yarışmaya başvuran projeler arasında birinciliğe layık görülen dört projeden birisi Ankara’dan. Üniversitemiz Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin, Y. Şehir Plancısı Emrah Söylemez ve Y. Şehir Plancısı Mehmet Nazım Özer’den oluşan ekibin tasarladığı proje basmakalıp kentsel dönüşüm projelerinin önüne geçilmesi için bir model ve yol haritasını gündeme getirdi.

Yrd. Doç. Dr. Şahin ve ekibinin basmakalıp kentsel dönüşüme karşı önerdikleri çözüm projeleri “Yaşanabilir Kentler İçin Bir İletişim Platformu Olarak Kentsel Dönüşüm” başlığını taşıyor. Projede, kentsel dönüşüm için ortaya konan projelerin var olan siyasi ve bürokratik uygulamalar sonucunda basmakalıp ve tekdüze projeler ve yapılar olarak tezahür ettiği vurgulanıyor. Bunun önüne geçilmesi için kentsel dönüşümün yaşanabilirlik ve yaşanabilir kentler oluşturmak için gerçekleştirilmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Yaşanabilir kentler için ekoloji, arazi kullanımı, kamusal alanları, ulaşım, sağlık, güvenlik, tasarım, eğitim, kültür, kalkınma boyutlarının ele alınabileceği yeni bir kentsel yönetimin oluşturulması gerektiği Projede belirtilmekte. Bu tür bir kentsel dönüşüm modelinin basmakalıp yapılar oluşturmanın ötesine geçerek yeni bir toplum kalkınması modeli oluşturacağı da Projede ortaya konmakta.

Projeyle Türkiye’de bu tür bir kentsel dönüşüm sürecinin başlatılabilmesi için bir yol haritası da oluşturulmuş. Bu yol haritasının aşamaları şöyle ifade ediliyor:

 

  • Anayasa yapım sürecinde mülkiyet haklarının yaşanabilirlik ve kentsel dönüşüm süreci bağlamında yeniden tanımlanması
  • Kentsel dönüşüm ve kalkınma süreci arasındaki ilişkinin kurulması
  • Kentsel dönüşümün gelir dağılımındaki rolünün yeniden ele alınması
  • Kentsel dönüşüm ve mülkiyet düzeni ilişkisinin yeniden kurgulanması
  • Kentsel dönüşüm devlet yapılanması ve örgütsel boyutun bütünsel olarak ele alınması
  • Kentsel dönüşümde halk katılımı performans denetimi izleme/değerlendirme mekanizmalarının kurulması
  • Halen kopuk olan kentsel dönüşüm ve kent planlama süreçlerinin bütünleştirilmesi
  • Kentsel dönüşüm için dönüşüm ihtiyacının nasıl belirleneceğinin tespit edilmesi
  • Kentsel dönüşüm için farklı uygulama biçimleri yelpazesinin belirlenmesi
  • Kentsel dönüşümün şeffaf bir iş akış süreci olarak ele alınması
  • Kentsel dönüşüm projelerinin işletme sürecinin iyileştirilmesi
  • Kentsel ve mimari tasarım sürecinin yaşanabilir kentler için yeniden kurgulanması
  • Kentsel dönüşümde arazi yönetim modellerinin geliştirilmesi ve finans derinliğinin sağlanması
  • Kentsel dönüşümde sosyal stratejileri geliştirilmesi
  • Kentsel dönüşümün ekolojik boyutlarının irdelenmesi

Basmakalıp kentsel dönüşümün, sosyal sorunların ve aynı tornadan çıkmış bloklardan oluşan bir kentsel çevrenin Türkiye’nin kaderi olamayacağını söyleyen Yrd. Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin, Y. Şehir Plancısı Emrah Söylemez ve Y. Şehir Plancısı Mehmet Nazım Özer, ödül alan bu kentsel dönüşüm yaklaşımını daha da geliştirerek başta Ankara olmak üzere Türkiye’deki tüm belediyelerin ve kamu kurumlarının hizmetine sunacakları ifade etmekteler.