Günümüz seçim kampanyaları, sadece siyasi vaatlerle değil, pazarlama stratejilerinin etkin kullanımıyla da şekillenmektedir. Politik pazarlama, seçmenlerin tutum ve davranışlarını yönlendirme, kamuoyu oluşturma ve seçim başarısını artırma açısından kritik bir araç haline gelmiştir. 2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçimleri, bu bağlamda AK Parti’nin (Adalet ve Kalkınma Partisi) politik pazarlama stratejilerinin etkili biçimde kullanıldığı önemli bir örnektir. Bu çalışma, Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde yürütülen kampanyanın iletişim çabalarını ve uygulanan yenilikçi stratejileri değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Politik pazarlama, siyasi partilerin seçmen kitlesine ulaşmak, destek kazanmak ve rakipleri karşısında rekabet avantajı sağlamak için yürüttüğü tüm pazarlama faaliyetlerini kapsar. Pazarlama literatüründe yer alan ürün, fiyat, dağıtım ve tutundurmadan oluşan pazarlama karması, politik pazarlamaya doğrudan uyarlanamasa da, özellikle tutundurma (pazarlama iletişimi) ve ürün (aday ve vaatler) değişkenleri siyasal kampanyalarda önemli bir yer tutar. İletişim kanallarının çeşitlenmesi, seçmenlerin bilgiye erişim araçlarının değişmesi ve teknolojik gelişmeler, modern politik kampanyaların temel dinamiklerini yeniden şekillendirmiştir.
AK Parti’nin 2023 Seçim Stratejileri
AK Parti, 2023 Cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasında 10 ana strateji üzerinden kapsamlı bir politik pazarlama süreci yürütmüştür:
- Seçim Tarihinin Belirlenmesi: 14 Mayıs 2023 tarihi, Türkiye’nin ilk çok partili seçimlerinin yapıldığı 1950 yılına atıfla seçilmiştir. Bu tarih, tarihsel bir hafıza yaratmakta ve Demokrat Parti geleneği ile özdeşleşen seçmenlerde duygusal bağ kurmayı hedeflemektedir.
- Stratejik Zamanlama Planı: AK Parti, kampanya faaliyetlerine diğer partilerden çok daha önce başlamış ve bu süreci dijital platformlar aracılığıyla etkin biçimde sürdürmüştür. Muhalefetin geç başlayan kampanyası, zaman yönetimi açısından bir dezavantaj oluşturmuştur.
- Sosyal Medyanın Yoğun Kullanımı: Özellikle Instagram ve Facebook gibi platformlar üzerinden yürütülen sponsorlu reklamlarla genç seçmenlere ulaşılmıştır. Bu alanda yapılan harcamalar, muhalefetin üç katı büyüklüğündedir.
- Mikro Hedefleme Stratejisi: Farklı seçmen gruplarına özel mesajlar iletilmiş, özellikle deprem bölgelerinde yaşayanlar için özel içerikler hazırlanmıştır. Bu strateji, büyük veri ve algoritmaların siyasal iletişime entegre edilmesiyle uygulanmıştır.
- Duygusal Katarsis: Seçim kampanyasında korku, umut ve dayanışma gibi duygulara hitap eden mesajlar ön plana çıkmıştır. “Dualar, Rüyalar, Umutlar Seninle” reklam filmi, duygusal bağ kurma açısından etkili bir örnektir.
- Hikâye Anlatımı: AK Parti, seçmenlerle duygusal bağ kurmak adına hikâyeleştirilmiş anlatılar kullanmış, liderin çözüm üretme kapasitesi ve empatisi ön plana çıkarılmıştır.
- Tekno-Milliyetçilik Teması: Savunma sanayi yatırımları, yerli otomobil TOGG ve İHA/SİHA gibi projelerle millî gurur duygusu desteklenmiştir. Bu strateji hem teknolojiye olan ilgiyi hem de milliyetçi duyguları beslemiştir.
- Ortak Kültür Vurgusu: Anadolu değerleri, mahalle kültürü ve toplumsal dayanışma temaları öne çıkarılarak ulusal kimliğe vurgu yapılmıştır.
- Çok Dilli İletişim: AK Parti, İngilizce, Kürtçe ve Arapça reklam filmleri hazırlayarak hem yurtdışında yaşayan Türk seçmenlere hem de çokkültürlü yapıdaki yurtiçi seçmenlere ulaşmayı hedeflemiştir.
- Seçmen Sadakati: AK Parti seçmeninin diğer partilerin mesajlarına kapalı olması, kampanya mesajlarının etkisinin yüksek olduğunu göstermektedir. Erdoğan’a olan lider bağlılığı, seçmen mobilizasyonunu güçlendirmiştir.
Değerlendirme ve Sonuç
AK Parti’nin 2023 seçim kampanyası, politik pazarlama stratejilerinin bütüncül, yenilikçi ve veri odaklı biçimde kullanılmasının başarılı bir örneğidir. Kampanya sürecinde kullanılan stratejiler, seçmenlerin duygusal ihtiyaçlarına cevap vermiş, kültürel kodlara hitap etmiş ve teknolojik gelişmeleri etkin biçimde içselleştirmiştir. Dijitalleşme, veri madenciliği, yapay zekâ destekli analizler ve sosyal medya kullanımı, siyasal iletişimde yeni bir dönemi işaret etmektedir.
Bu bağlamda, AK Parti’nin kampanyası sadece bir seçim başarısı değil, aynı zamanda modern politik pazarlamanın Türkiye bağlamındaki bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Gelecekteki seçim kampanyaları açısından bu çalışma, politik aktörlerin seçmenle daha etkili iletişim kurabilmesi için stratejik iletişimin nasıl yapılandırılması gerektiğine dair önemli ipuçları sunmaktadır.
*Tam metin: Üner, M. Ve Eşiyok, E. (2025). 2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Politik Pazarlama Stratejileri: AK Parti Örneği, İletişim ve Diplomasi Dergisi (Basım aşamasında).
Oku