AKTS - Bilişim Teknolojisi (BT) ve Popüler Bilim Kitapları Çevirisi
Bilişim Teknolojisi (BT) ve Popüler Bilim Kitapları Çevirisi (ETI430) Ders Detayları
| Ders Adı | Ders Kodu | Dönemi | Saati | Uygulama Saati | Laboratuar Hours | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bilişim Teknolojisi (BT) ve Popüler Bilim Kitapları Çevirisi | ETI430 | 2 | 0 | 0 | 2 | 5 |
| Ön Koşul Ders(ler)i |
|---|
| - |
| Dersin Dili | İngilizce |
|---|---|
| Dersin Türü | N/A |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Ders Verilme Şekli | Yüz Yüze |
| Dersin Öğrenme ve Öğretme Teknikleri | Anlatım, Soru Yanıt. |
| Dersin Öğretmen(ler)i |
|
| Dersin Amacı | Dersin amacı çeviri öğrencilerine uygulama yoluyla kitap yayıncılığı ve standartları (BT ve Popüler Bilim Yayıncılığı), Skopos ve Alımlama, Metinlerarasılık, Yakın & Uzak Okuma, çeviride dijital teknolojiler (Terminoloji ve Sözlükler, Çeviri Belleği [TM], Metin Hizalandırma /Eşlendirme, Bilgisayar Destekli Çeviri [CAT], Sinir Ağıyla Makine Çevirisi [NMT], Makine Çevirisi Etiği), Derlem tabanlı Çeviri Çalışmaları (Derlem Dilbilim [bağlamlı Dizin]), Bilgisayarlı Dilbilim (Doğal Dil İşleme [DDİ/NLP]; Python, RegEx, CQL), Dosya Biçimleri ve Dönüşümü [TMX, TXT, XSL(X), DOC], Metin Görselleştirme, Açık Kaynaklı Yazılım konularında genel bilgi ve beceri kazandırmaktır. |
| Dersin Eğitim Çıktıları |
Bu dersi başarıyla tamamlayabilen öğrenciler;
|
| Dersin İçeriği | Kitap Çevirisi, Kitap Yayıncılığı, Bilgisayar Destekli Çeviri (CAT) araçları; Metin Görselleştirme araçları, Kaynak-Erek Metin Hizalama/Eşlendirme yazılımları, Sinir Ağıyla Makine Çevirisi yazılımları, Doğal Dil İşleme Yazılımları, Derlem yazılımları, Metin Dönüştürme Yazılımları. |
Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları
| Hafta | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Giriş | Giriş: “Bu ders, Çeviri Belleği (TM) Yazılımı, Derlem Araçları ve Metin Görselleştirme Araçları yardımıyla kitap uzunluğundaki metin çevirisini kolaylaştırmak için BT'nin kullanılması üzerinedir.” Yakın ve uzaktan okunacak kitaplar ve gelecek haftalarda kitap seçimi hakkında genel bilgiler ilk derste verilir. |
| 2 | Popüler bir bilim metninin Kaynak ve Hedef Metin Analizi | Kitapta neler var?: Kitabın yapısı: epigraflar, girişler, önsözler, bölüm bölümleri, teşekkür, referanslar, son notlar ve dipnotlar. Bir kitabın yapısal unsurları ve yayınevlerinin farklı uygulamaları. |
| 3 | Skopos ve İzleyici: İzleyiciye ve yayıncıya göre stil nasıl yönetilir? Bir çeviri külliyatından basitleştirme ve açıklama örnekleri. | Reading: Vermer, J. Skopos and Comission in Translational Action. (A. Chesterman, Trans.) In Venuti, L. (2021). The translation studies reader the translation studies reader (L. Venuti, Ed.; 4th ed.). Routledge; ; Ford, M. (2018). Robotlarin Yükselisi: Yapay Zeka ve Issiz Bir Gelecek Tehlikesi.(Cem Duran, Trans.) İstanbul: Kronik. |
| 4 | Derinlemesine Derlem ve Stil I: Cümle bazlı hizalanmış metinler oluşturmak için LFAligner'ı kullanma. Yakın Okuma Stilistik Analizi. | LF Aligner. (2021, July 17). SourceForge. https://sourceforge.net/projects/aligner/; Youdale, Roy. (2019). Translating literary style: close and “distant” reading of a single text. |
| 5 | Derinlikte Derlem ve Stil II: BT Çevirilerinin Uyumluluklarla Uzaktan Okunması. RegEx ve CQL'yi kullanma | Brezina, V., McEnery, T., & Gablasova, D. (n.d.). #LancsBox: Lancaster University corpus toolbox. Lancs.ac.uk. Retrieved December 4, 2022, from http://corpora.lancs.ac.uk/lancsbox/; rezina, V., McEnery, T., & Gablasova, D. (n.d.), “Doing corpus linguistics with #LancsBox” http://corpora.lancs.ac.uk/lancsbox/docs/pdf/handout-introv6.pdf; ; McEnery, T., & Hardie, A. (2011). Introducing concordances. Corpus linguistics: Method, theory and practice. Cambridge University Press. pp. 35-48. Press. |
| 6 | Kitap TMX oluşturma: Önceki haftalardan devam edersek; Bir TMX'in nasıl oluşturulacağı ve bunun bir Çeviri Belleği aracıyla kitap çevirisinde kullanılacak şekilde nasıl değiştirileceği. | LF Aligner. (2021, July 17). SourceForge. https://sourceforge.net/projects/aligner/; Source&Target Text Analysis of a popular science text |
| 7 | Devlerin Omuzlarında I: Örneklerle Popüler Bilim (IT) kitaplarında metinlerarasılık: Epigraflar, alıntılar ve diğer çevirilere yapılan referanslar nasıl bulunur ve çevrilir. | Source&Target Text Analysis of a popular science text |
| 8 | Devlerin Omuzlarında II: Kitap uzunluğundaki TMX dosyalarını kendi çevirilerimiz için nasıl kullanırız ve bunlardan nasıl alıntı yaparız? | Source&Target Text Analysis of a popular science text |
| 9 | Bir Kelimenin İçinde Ne Var? I: TM için web'den sözlük hazırlama ve kullanma. | OmegaT - the free translation memory tool - OmegaT. (n.d.). OmegaT - The Free Translation Memory Tool. Retrieved December 4, 2022, from https://omegat.org/ |
| 10 | Bir Kelimenin İçinde Ne Var? II: TM için kitap indekslerinden sözlüklerin hazırlanması ve kullanılması: IT kullanarak Dizin Temizleme (Regex, Python ve Excel gibi yaygın olarak bilinen yazılımlar kullanılarak). | Brezina, V., McEnery, T., & Gablasova, D. (n.d.), “Doing corpus linguistics with #LancsBox” http://corpora.lancs.ac.uk/lancsbox/docs/pdf/handout-introv6.pdf |
| 11 | Kaynaklar: Alıntı biçimleri, neyin çevrileceği ve neyin çevrilmeyeceği, referansların çevrilme amacı, değişen uygulamalar, kaynak metin referanslarının erek metne dönüştürülmesi. En iyi uygulamalar. | Source&Target Text Analysis of a popular science text |
| 12 | MT'nin Tehlikeleri: MT ne zaman kullanılmalı, ne zaman kullanılmamalıdır? MT kullanmanın tehlikeleri nelerdir? Etik sorunlar ve “kötü uygulamalar”. OPUS-CAT MT'nin TM ile kullanılması. | OPUS-CAT. https://helsinki-nlp.github.io/OPUS-CAT/ |
| 13 | Index & N-Grams I: Kaynak metin ve hedef metin dizinleri nasıl "hizalanır". Yaygın yayıncılık uygulamaları (Çevirmemiz gerekiyor mu?) Dizinler bize bir metin hakkında neler söyleyebilir? | Sampsel, L. J. (2018). Voyant Tools. Music Reference Services Quarterly, 1–5. https://doi.org/10.1080/10588167.2018.1496754 |
| 14 | Dizin ve N-Gram II: Kaynak metin yazarının stilini bulmak için n-gramların aranması ve kullanılması (indeks girişlerini kullanarak). İndeks ve n-gram kullanarak sözlük ve TMX hazırlamak ve çeviri sürecini kolaylaştırmak. | Voyant Tools. https://voyant-tools.org/ |
| 15 | Genel Tekrar: Kendi tarzımızın kontrol edilmesi | |
| 16 | Fina Sınavı |
Kaynaklar
| Diğer Kaynaklar | 1. Corpas Pastor, G., & Durán-Muñoz, I. (2017). Trends in E-tools and resources for translators and interpreters. Brill. |
|---|---|
| 2. Desjardins, R., Larsonneur, C., & Lacour, P. (2020). When translation goes digital: Case studies and critical reflections. Springer Nature. | |
| Ders Kitabı | 3. Liu, K. (2020). Corpus-assisted translation teaching: Issues and challenges. Springer Nature. |
| 4. Malmkjaer, K. (Ed.). (2020). The Routledge handbook of translation studies and linguistics the Routledge handbook of translation studies and linguistics. Routledge. | |
| 5. Taivalkoski-Shilov, K., Toral, A., Hadley, J. L., & Teixeira, C. S. C. (Eds.). (2022). Using technologies for creative-text translation. Routledge. | |
| 6. Youdale, R. (2021). Using computers in the translation of literary style: Challenges and opportunities. Routledge. |
Değerlendirme System
| Çalışmalar | Sayı | Katkı Payı |
|---|---|---|
| Devam/Katılım | 15 | 10 |
| Laboratuar | - | - |
| Uygulama | - | - |
| Alan Çalışması | - | - |
| Derse Özgü Staj | - | - |
| Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği | 10 | 10 |
| Ödevler | - | - |
| Sunum | - | - |
| Projeler | - | - |
| Rapor | - | - |
| Seminer | - | - |
| Ara Sınavlar/Ara Juri | 1 | 30 |
| Genel Sınav/Final Juri | 1 | 50 |
| Toplam | 27 | 100 |
| Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notu Katkısı | |
|---|---|
| Yarıyıl Sonu Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı | 100 |
| Toplam | 100 |
Kurs Kategorisi
| Temel Meslek Dersleri | X |
|---|---|
| Uzmanlık/Alan Dersleri | |
| Destek Dersleri | |
| İletişim ve Yönetim Becerileri Dersleri | |
| Aktarılabilir Beceri Dersleri |
Dersin Öğrenim Çıktılarının Program Yeterlilikleri ile İlişkisi
| # | Program Yeterlilikleri / Çıktıları | Katkı Düzeyi | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 1 | Mütercim- Tercümanlık alanında yeterli altyapıya sahip olma; bu alandaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri sözlü ve yazılı çeviri deneyimlerinde çözüm amaçlı kullanabilme becerisi. | X | ||||
| 2 | Yazılı ve sözlü çeviride karşılaşılabilecek problemleri saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi. | X | ||||
| 3 | Mütercim Tercümanlık uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları seçme ve kullanma becerisi; simultane kabin donanımlarını etkin kullanma becerisi. | X | ||||
| 4 | Çeviri analizi, eleştirisi ve yorumlama becerisi | X | ||||
| 5 | Bilgiye erişebilme ve bu amaçla kaynak araştırması yapabilme, veri tabanları, çeviri programları ve diğer bilgi kaynaklarını kullanabilme becerisi. | X | ||||
| 6 | Bireysel olarak ve çok disiplinli takımlarda etkin çalışabilme becerisi, sorumluluk alma özgüveni. | X | ||||
| 7 | Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; İngilizce’de akıcılık, buna ek olarak en az bir yabancı dilde daha dil bilgisi. | X | ||||
| 8 | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi. | X | ||||
| 9 | Mesleki ve etik sorumluluk bilinci. | X | ||||
| 10 | Proje yönetimi, işyeri uygulamaları, çalışanların hakları konularında bilinç; mütercim tercümanlık uygulamalarının hukuksal sonuçları hakkında farkındalık. | X | ||||
| 11 | Mütercim Tercümanlık uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlardaki etkilerinin bilincinde olmak ve çağın sorunları hakkında bilgi sahibi olmak. | X | ||||
ECTS/İş Yükü Tablosu
| Aktiviteler | Sayı | Süresi (Saat) | Toplam İş Yükü |
|---|---|---|---|
| Ders saati (Sınav haftası dahildir: 16 x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Laboratuar | |||
| Uygulama | |||
| Derse Özgü Staj | |||
| Alan Çalışması | |||
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi | 14 | 2 | 28 |
| Sunum/Seminer Hazırlama | |||
| Projeler | |||
| Raporlar | |||
| Ödevler | 10 | 3 | 30 |
| Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği | |||
| Ara Sınavlara/Ara Juriye Hazırlanma Süresi | 1 | 10 | 10 |
| Genel Sınava/Genel Juriye Hazırlanma Süresi | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 120 | ||