|
Dünyanın ve ülkemizin içinde bulunduğu COVID-19 pandemisine yönelik alınan önlemler kapsamında, T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından hastanede enfeksiyon yönetimi, sağlık insan gücünün yönetimi ve hasta ve yakınlarını korumak adına hastaneye yatışın gerekli olmadığı durumlar belirlenmiştir. Bu kapsamdaki COVID-19 olası/kesin tanılı bireylerin veya bu bireyler ile yakın temas halinde olanların evde izlem ve takibi yapılmaktadır.
T.C. Sağlık Bakanlığı, 50 yaş ve altı, klinik bulguları hafif seyreden, COVID-19’un ağır seyretmesine neden olabilecek risk faktörü olmayan (hipertansiyon, diyabet, kronik akciğer hastalığı, kronik kalp hastalığı, kronik böbrek yetmezliği veya bağışıklık yetmezliği vb), kötü prognostik faktörlerden (kan lenfosit sayısı <800/μl, serum CRP>40 mg/l, ferritin >500ng/ml, D-Dimer >1000 ng/ml) herhangi birisi bulunmayan olası/kesin COVID-19 hastalarının semptomlar düzelene kadar hastaneye yatışının gerekli olmadığını bildirmiştir. Ancak, hastanın evde bakım ve izlemine karar verirken, hastanın yaşadığı evin oda sayısı, birlikte yaşadığı kişi sayısı, hastanın veya ailesinin/hane halkının izolasyon kurallarına (örneğin el hijyeni, solunum hijyeni, çevre temizliği, ev ve çevresi ile ilgili kısıtlamalar) uyum durumları, evde 65 yaş ve üzeri ve/veya COVID-19’un ağır seyretmesine neden olabilecek risk faktörü olan bir bireyin varlığı değerlendirilmelidir.
Evde, sağlık hizmetinin olmadığı bir ortamda bireyler alması gereken önlemler ve bakımlarını nasıl sürdürecekleri konusunda doğru ve bilimsel bilgilere ihtiyaç duymaktadırlar. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün ve T.C. Sağlık Bakanlığı’nın da önerdiği gibi, hastanın ve ailesinin/hane halkının, aile hekimleri ve halk sağlığı çalışanları tarafından takibinin yapılması, bu bireylere koruyucu ve izolasyon önlemleri ile ilgili bilgi ve danışmanlık verilmesi gerekmektedir.
Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri (CDC- Centers Centers for Disease Control and Prevention), DSÖ ve T.C. Sağlık Bakanlığı’nın önerdiği, olası/kesin COVID-19 hastasının ve ailesinin/hane halkının alması gereken önlemler şu şekildedir:
- Hasta izlem süresince kesinlikle evden çıkmamalıdır.
- Eve ziyaretçi kabul edilmemelidir.
- Hasta mutlaka maske takmalıdır. Maske kullanımını tolere edemeyen hastalar için solunum hijyeni sağlanmalıdır. Öksürürken veya hapşırırken mendil ile ağzını kapatmalıdır. Kullanılan mendiller, ayrı bir poşete konulup ağzı kapatılıp çöpe atılmalıdır. Kullanılan mendil tek kullanımlık değil ise, kullanıldıktan sonra sabun/deterjan ve su kullanılarak yıkanmalıdır.
- Hasta iyi havalandırılabilen bir odada ve hane halkı üyeleri mümkünse farklı bir odada kalmalıdır. Mümkün değil ise, hasta ile aralarında en az 1 metre mesafe korunmalıdır. Hastaya 1 metreden fazla yaklaşılması ve temas edilmesi gereken durumlarda maske ve eldiven kullanılmalıdır. Eldivenler ve maskeler temas sonrası atılıp el hijyeni sağlanmalıdır.
- Hastanın ev içerisindeki hareketi sınırlı olmalı ve mümkünse ayrı banyo, tuvalet kullanmalıdır.
- Banyo, tuvalet yüzeyleri, hastanın kaldığı odadaki başucu mobilyaları, kapı kolları, mobilya yüzeyleri, sık dokunulan yerler her gün temizlenmelidir. Temizlemek için 1/100 oranında sulandırma ile çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır. Hasta sekresyonları ile belirgin bir bulaş olan yüzeyler, %10 luk sulandırma ile çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılarak temizlenmelidir.
- Hastanın kullandığı bardak, yemek tabakları, havluları, yatak takımları gibi kişisel eşyalar paylaşılmamalıdır. Hasta bu eşyaları kullandıktan sonra su ve sabunla yıkanmalıdır.
- Hastanın kıyafetleri, çamaşırları, el/yüz havluları, çarşafları düzenli olarak su ve sabun ile yıkanmalı ve çamaşır makinesinde 60-90 °C'de ev tipi deterjan ile yıkanmalıdır.
- Hastanın bakımı sırasında ortaya çıkan tüm atıklar (eldiven, maske gibi bulaş olan tüm atıklar) bulaşıcı atık olarak ayrı bir poşete konulup uygun bertaraf için yerel yönetimler ile iletişime geçilmelidir.
- Hane halkı kendisinin ve hastanın sağlık durumunu düzenli olarak takip etmelidir. Herhangi bir belirti olması durumunda sağlık kurumuna başvurmalıdır.
- Hastanın genel sağlık durumu bozulduğunda (ateş yüksekliği, nefes darlığı, göğüste kalıcı ağrı veya baskı, nöbet geçirme veya uyandıramamak, mavimsi dudaklar veya yüz görüntüsü gibi ve ilgili tüm durumlarda) 112 aranmalıdır ve sağlık kuruluşuna haber verilmelidir.
- Hastanın nakli yapılacaksa nakil sırasında mutlaka tıbbi maske takmaları sağlanmalıdır.
KAYNAKLAR
DSÖ, (2020) Home care for patients with COVID-19 presenting with mild symptoms and management of their contacts, Interim guidance. Erişim Adresi: https://www.who.int/publications-detail/home-care-for-patients-with-suspected-novel-coronavirus-(ncov)-infection-presenting-with-mild-symptoms-and-management-of-contacts Erişim tarihi: 14.04.2020
CDC, (2020) Coronavirüs Disease 2019 (COVID-19), Caring for someone at home. Erişim Adresi: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/if-you-are-sick/care-for-someone.html Erişim Tarihi: 14.04.2020
T.C. Sağlık Bakanlığı, (2020) COVID-19 Evde Hasta İzlemi. Erişim Adresi: https://covid19rehberi.com/wp-content/uploads/2020/04/COVID-19-Evde-Hasta-İzlemi-10.04.2020.pdf Erişim Tarihi: 14.04.2020
|
